DÜNYA MARKALARINA SAHİP ÇIKARKEN KENDİ MARKALARIMIZI YERDEN YERE VURUYORUZ

MC DONALDS NASIL BÜYÜDÜ?

MCDONALD'S'IN YARATICISI: RAY KROC

Ray'in hedefinde kendi kurduğu şirketle mikser aletlerinin satışını yapmak vardı. Ancak 2. Dünya Savaşı ve beraberinde getirdiği ekonomik sıkıntılar Ray'in hayallerine engel oldu ama pes etmedi. Yeni ufuklara yelken açmak isterken mikser şirketinin en iyi müşterilerinden olan McDonald kardeşler dikkatini çekti.

İlk McDonald's restoranı California Monrovia Havaalanı civarında arabayla geçenlere sosisli sandviç satan yol üstü küçük bir stanttı.

Dick ve Mac McDonald kardeşler sekiz yıl sonra bu küçük standı ayaküstü yemek yenen ve rakiplerinin yarı fiyatına hamburger satan bir dükkân haline getirdi. Başlarda arabaya servis edilen sosisli sandviçler zamanla yerini hamburger, patates kızartması ve milkshake'e bıraktı. 1948 yılında California San Bernardino'da ülkedeki ilk gerçek fast food restoranı olarak açıldı. Hala arabaya servis yöntemine devam eden McDonald's'ın kağıt bardak ve peçete gibi ucuz maliyetli ürünler kullanması fiyatlarına yansıdı; menüye cheeseburger, içecek ve tatlı eklendi. Nitekim McDonald's o kadar çok satıyordu ki Ray'den mikser almaya ihtiyaç duydular ve böylece Ray, McDonald's ile tanıştı. Ayrıca arabaya servis yerine paket ve self servise yönelen McDonald's'ta hamburger, rakiplerine göre yarı fiyata satılıyordu ve bu sayede kısa zamanda yüksek cirolara ulaşmayı başardılar.

Bundan tam altı sene sonra 2.7 milyon dolar karşılığında McDonald's'ı tüm hakları ile satın aldı ve aynı yıl Hamburger Üniversitesi'ni açtı. Her yıl ortalama 3000 kişinin eğitim aldığı Hamburger Üniversitesi, McDonald's'ın tüm dünyadaki işletmeci ve üst düzey çalışanlarının, McDonald's ürünleri konusunda uzmanlık eğitimi aldıkları bir eğitim merkezidir.

Ancak bildiğimizin aksine asıl başarıyı restoran sektöründe değil emlak sektörüne atıldığında yakaladı. Fikir şu şekildeydi: McDonald's Emlak Acenteliği yeni restoranların inşası için arsa kiralayacak, inşaat masraflarını karşılayacak ve her şey hazır olduğunda bu binaları satışa katılma koşulu karşılığında lisans alan firmalara kiralayacak. İzlenen bu yolla Amerika'nın doğusundan batısına kadar pek çok yerde şubeleşen McDonald's 1965'te anonim şirket oldu. Toplamda 32 milyar dolarlık hissesi ile sokakta satış yapan basit bir stanttan daha büyük binalara geçen, müşterilerin oturduğu restorana dönüştü.

McDonald's bugün, 100'den fazla ülkede 30.000'den fazla restoranla hizmet veriyor. Bunların 13.000'den fazlası Amerika dışında. Restoranların yaklaşık %70'i işletmeciler, diğerleri ise McDonald's şirketinin kendisi tarafından işletiliyor. Her gün yaklaşık 52 milyon insan McDonald's'ı ziyaret ediyor. Ayrıca çalışan sayısı tahmini olarak 2 milyon.

Ray, gerçek başarıyı yakaladığında 50'li yaşların sonundaydı ve asla pes etmediği için bir dünya markası haline geldi. İşin sırrını ise şu şekilde açıkladı: "Dünyada hayal kırıklığına uğramış milyonlarca insan vardır, ancak azim ve sebat her şeyin üstündedir ve her şeye hakimdir."

BURGER KİNG

Burger King, 1954 yılında 'McLamoreDavid' tarafından kurulan Amerikan fast-food lokantalar zinciridir. İlk Burger King restoranı 4 Aralık 1954'te Miami'de açıldı. Sloganı Have It Your Way (İstediğiniz Gibi)'dir.

Burger King'in büyüme hikâyesi fast-food sektöründe bayilik ve reklamın gelişiminin hikâyesidir. McLamore ve Edgerton 1954'te basit bir konseptle başlamışlardı: savaş sonrası tomurcuklanan çok çocuklu aileleri uygun fiyatlı, çabuk sunulan ızgarada pişmiş burgerlere çekmek. Fikir benzersiz değildi: ucuz müşterilerine araba içinde fast-food sunan restoranlar 1950'lerin başından beri tüm Amerika Birleşik Devletleri'nde yeşermekteydi. Aslında 1954, arabaya hizmet yapılan orijinal Güney Kaliforniya restoranları McDonald's imparatorluğunun başlangıcı olan McDonald kardeşlerle Ray Kroc'un anlaşmasını yaptığı yıldı.

McLamore ve Edgerton Burger King restaurantlarına farklı bir yön vermeye çalıştılar. Burger King yemek odası sunan ilk zincir oldu. 1957'de menüye soslu, peynirli, marullu, turşulu ve domatesli burger Whopper'ı damak tadı merakı olanlara için eklediler. Ama fiyatları uygun tutmaya devam ettiler: bir hamburger 18 cent, bir Whopper da 37 cent'ti. 1958'de giderek popüler olan bir medyadan yararlandılar, televizyon: ilk Burger King televizyon reklamı Miami'nin VHF istasyonunda görüldü.

1959'da McLamore ve Edgerton Florida'nın ötesine geçmeye hazırdılar ve bayilik sistemi ürünlerini daha geniş bir pazara taşımak için bayilik vermeye başladılar. Yatırımcılarını ülke içinde geniş bölgeler için tek yetkili olma hakkı vererek çektiler. Kendileri de geniş işletmeler olan, bu bölgesel hakların alıcıları kendi bölgelerinde istediklerini yapabilmekteydiler: arazi alıp, istedikleri kadar mağaza kurabilir, bölgenin parçalarını başka yatırımcılara satabilir veya değişiklik yapabilirlerdi. McLamore ve Edgerton başlangıç ödemeleri ve kesintilerini alıp bayilerini oldukça serbest bıraktılar.

Şirket 26 Ağustos 2014 tarihinde yaptığı açıklamada, Kanadalı kahve ve donuts satıcısı Tim Hortons Inc.'i satın alarak merkezini Kanada'ya taşıma kararı aldı.

KFC'NİN HİKAYESİ

Dünyanın ikinci en büyük restoran zinciri olan KFC, ülkemizde de en sevilen lezzetler arasında! Peki, bu markanın ardındaki girişimcinin başarı dolu hikayesini biliyor musunuz?

KFC'nin kurucusu Colonel Harland David Sanders, 9 Eylül 1890'da Indiana'da dünyaya gelir.

Yıllar içerisinde pek çok farklı işte çalışmasına rağmen hiçbirinde başarılı olamayan Harland Sanders'ın hukuk okuma çabaları da sonuçsuz kalır. 40 yaşını geçmesine rağmen bir baltaya sap olamayışı yüzünden umutsuzluğa kapılan Amerikalı, bir dönem intihar etmeyi bile düşünür. Fakat daha sonra yemek yapma konusundaki yeteneğini hatırlayarak, kendisine bir dükkan açmaya karar verir.

Tennessee eyalet sınırına 40 km uzaklıktaki Corbin isimli şehirde bir benzin istasyonu, motel ve kafe satın alır. Benzin almaya gelen müşterilerine yemek servisi de veren Sanders'ın lezzetli menülerinin ünü kısa süre içerisinde tüm eyalete yayılır. Hatta kendisine eyalet mutfağına yaptığı katkılardan dolayı Kentucky Albay rütbesi verilir. Çeşitli baharatlarla hazırlanan ve genellikle tavuk yemeklerinde kullanılan özel sosunun çok beğenildiğini fark edince, tarifini geliştirir.

1949'da ikinci kez albay unvanı verilen Harland Sanders işleri yoluna koysa da büyük bir sınavdan daha geçecektir. Çünkü kızarmış tavuklarıyla ülkenin en sevilen uğrak noktalarından biri olan tesisinin bulunduğu yol, yeni otoban yüzünden kullanılmaz hale gelir. Müşterilerin sayısı günden güne daha çok azalır ve Sanders sonunda biriken borçlarını ödeyebilmek için her şeyini satmak durumunda kalır. Artık 66 yaşına gelmiş ve bir kez daha beş parasız kalmış yaşlı bir adamdır.

Bütün servetini kaybetmesine rağmen vazgeçmeyen girişimcinin elinde kalan tek şey emekli maaşıdır. Bir süre boyunca düşünen adam ardından elindeki tarifle birlikte ülkenin tüm restoranlarının kapısını çalmaya başlar. Arabasında yatıp kalmaya başlayan Sanders, tarifini satmaya çalışır ancak hiçbir restoran onunla ilgilenmez. Hatta rivayet o ki Amerikalı yaşlı adam tam 1008 restorandan geri çevrildikten sonra teklifini kabul edecek bir yer bulur. Ürün başına ödeme alan Sanders'ın lezzetli tarifi yine çok tutulur. Ve kısa sürede yüzlerce restoran, onun tarifi için sıraya girer.

Kentucky Fried Chicken'ın bir efsane haline gelmesi üzerine Sanders şirketini 2 milyon dolar karşılığında yatırımcı John Y. Brown Jr.'a satar. Ayrıca KFC'nin resmi yüzü olarak kalması için de her yıl 250.000 dolar ödeme alacaktır. Anlayacağınız; 60 yaşından sonra hayatının sonuna kadar bolluk içinde yaşar. 90 yaşına kadar yaşayan Sanders, hayatının son yıllarını huzur ve mutluluk içinde geçirir. Şirketi ise 1986'da PepsiCo'ya, 2002'de ise Yum! Brands'a satılır. Evet, 100'ü aşkın ülkede binlerce restoranı bulunan KFC'nin hikayesi de böyle gelişmiş.

BURAYA KADAR ÇALIŞMAK VE BAŞARI VAR! AMA ENGELLER YOK!

Dünya markalarının başarısında kişisel strateji ve mücadele hakim olmuş. Ancak bu markalar, büyümelerine engel olacak hiçbir oluşum ile karşı karşıya kalmamış. Sonuna kadar kalite ve istikrar için mücadele verilmiş ve sonuç olarak başarıyı yakalamışlar. Kuruluş dönemleri ve büyüme dönemlerinde ise mutlaka sorunlar ile karşılaşılmış ama kaynaklar bu detayları paylaşmak yerine bu markaların bulunduğu konumlarını korumak ve istihdama destek olmak için gerekli desteği vermişler.

İşte Türkiye'den bir isim. Dünya markası olma hedefi olan bir girişimci Yusuf Akkaş, "2 yıl sonra Mars'a gidilecekse biz Mars'a giden mekikte köfte satıyor olma ihtimalimiz yüksek." sözleri ile hedeflerini anlatmaya çalışmış.

Türkiye geneline yayılan şubeleri ile Köfteci Yusuf olarak bilinen Yusuf akkaş 1978 Bursa Yenişehir Kızılhisar köyü doğumlu. İlkokulu köyde okuduktan sonra ortaokulu İznik'te, liseyi de Bursa Otelcilik Turizm Meslek Lisesinde okuyan Akkaş, iş hayatına da İznik'te bir otelde başlar. Geceleri çalışıp bahşişlerden oldukça iyi para kazandığını söyleyen Akkaş, zaman geçtikçe gece çalış gündüz uyu sisteminin kendisi için çok uygun olmadığını anlar ve otelciliği bırakıp köyünde hayvancılık yapmaya karar verir. Ancak köyde karşısına farklı bir fırsat çıkar. Amcasının kahvesinin yanındaki dükkan boşalınca buraya bir köfteci açma fikri kafasında belirir ve elindeki tek danayı satarak 1996 yılında İznik'in köyünde minik bir köfteci dükkanı ile işe başlar.

Köfteci Yusuf, 150 metrekarelik 4 masalı dükkanla başladığı meslek hayatına Türkiye genelinde 10 bini aşkın çalışan sayısı ve 270 şubesiyle; Hesaplı Kasap, Döner Y, Ekmek Arası Y, Burger Y ve Yolboyu Lezzetleri konseptleriyle tüm Türkiye'ye hizmet veriyor.

GÜNDE 100 TON ET

Günlük 150 tona yakın et işlediklerini anlatan Akkaş, yem rasyolarının yıllardır belli olduğunu ve anlaşmalı çiftçiler ile çalıştıklarını ifade ediyor. Akkaş, "Çünkü yüksek bir satın alma gücümüz var. Bir kişinin 5 bin tane danası varsa muhakkak bizimle işi vardır. Çünkü her ay, belki de bin tane dana kestirmesi gerekir. Tek tek kasap kasap satmaya uğraşacağına her gün 200 tane danayı satabileceği bizim gibi firmalar var. Bu bizi bir yandan güçlendiren bir şey, bunu üreten kişiler için de kolaylık. O insanlar sadece işiyle uğraşıyor, bunun parasını alır mıyım diye düşünmüyor.

ÇALIŞANLARIN YARISINDAN FAZLASI KADIN

Akkaş, mevcuttaki 10 bine yakın personelin yüzde 64'ünün kadın olduğunu ve kadınların kendilerinde çalışmayı tercih etmesinin kendilerini çok mutlu ve güçlü kıldığını belirtiyor.

Türkiye'de 270, Bursa'da ise 48 şubesi bulunan Köfteci Yusuf'un lezzeti Bursa'nın sınırlarını aşarak Türkiye'nin dört bir yanına yayılmayı başardı.

Edinilen bilgiye göre; Köfteci Yusuf, Yenişehir Havalimanı'ndan her gün Körfez ülkelerine bir uçak dolusu et ürünleri gönderecek.

Orta Doğu'daki bu dev yatırımla Köfteci Yusuf, Yenişehir'deki entegre et tesislerinde çalışan sayısını 900'den 1200'e çıkaracak. Bu hamle ile Köfteci Yusuf, Bursa'nın sınırlarını aşarak uluslararası arenada da adından söz ettirecek ve Türk mutfağını dünyaya tanıtacak.

Köfteci Yusuf'un hikayesi işte bu şekilde devam ederken, maalesef hakkında sürekli bir olumsuz haber yada algı yönetimi yapılmaya çalışılıyor.

Dünya markalarına ses çıkaramayan hatta ulaşamayan bu anlayış, dünya markası olma yolunda devam eden bir Türk markasına engel olmaya çalışıyor. İşte ne yaparsak kendi markalarımıza yapıyoruz.

Sonra da kendi kendimize soruyoruz:

''Ne olacak bu memleketin hali?''