KURUŞLARI UNUTMAYIN UYARISI!

Bursa Tüketiciler Derneği Başkanı Sıtkı Yılmaz marketlerde ve mağazalarda tüketicileri aldatıcı etiketler kullanılmasına tepki gösterdi. Yılmaz: "Mağaza ve marketler ürün etiketlerine 19.99TL ya da 559.99 TL yazarak tüketiciyi aldatıyorlar. Kasaya gidip nakit ödeme yaptığınızda 1, 5 ya da 10 kuruş olmadığını söyleyerek para üstünü tam ödemiyorlar. Bunu bedeli ürün başına 2.179 TL para cezasıdır." dedi.

Bursa'da özellikle zincir mağazalarda ürünlerin üzerine konulan fiyat etiketlerinin yanıltıcı ve aldatıcı olduğunu ifade eden Bursa Tüketiciler Derneği Başkanı Sıtkı Yılmaz Türkiye'de bu konuda eğitimsizlik ve denetimsizlik yüzünden işletmelerin kuruşlarla karlarına kar kattıklarını ifade etti.

Bursa Tüketiciler Derneği Başkanı Sıtkı Yılmaz çarşı, mağaza ve market ürünlerinin etiketlerinde insanların dikkatini çekmek için '19.99 lira', '49.90 lira' gibi fiyatlandırmanın sık sık kullanıldığını vurguladı. Alışveriş sonrası kasada genellikle, 1, 5 ya da 10 kuruşun, bozuk para olmadığı gerekçesiyle tüketiciye para üstü ödenmediğini hatırlatan Yılmaz zaman zaman kişilerin de '1 kuruştan almasam ne olacak' düşüncesiyle bu paralara tenezzül etmediğini dile getirdi. Yılmaz, 99 kuruş gibi küsuratlı satış yapan mağazalardan para üstü talep edilmedikçe ödenmeyen bu kuruşların, birikerek büyük meblağlar oluşturduğunun altını çizdi.

Para üstü ödemeyen firmalar suç işliyor

Para üstü ödenmeyen 1 kuruşların ülke ekonomisine de zararı olduğuna dikkati çeken Sıtkı Yılmaz, şunları söyledi:

"Vitrinlerde, pazarlarda, büyük mağazalarda etiket üzerinde fiyatlara aldanıyor ya da dikkat etmiyoruz. Etiketlerde 19.99 kuruş, 19.90 gibi fiyatlar yazılıyor. Tüketicilerimizin burada büyük hak kaybı var. Para üstü ödenmeyen 1, 10 kuruşlar yıllık totalde büyük meblağlar yapıyor. Vergi usul kanuna göre 1 kuruş para üstünün ödenmemesi suçtur. Vergi dışı kayba yol açıyor. Ülkenin vergi kaybında, herkes kayıp yaşar. Ticaret Bakanlığı, ticaret odaları ve esnaf odaları çağrı yapıyoruz. Lütfen fiyat etiketlerini kontrol altında tutalım. Tüketiciyi yanıltan, aldatmaya yönelik olaylardan kaçınılsın. Bu 1, 10 kuruşlar nereye gidiyor? Dikkat edilmeyen bu kuruşlar ciddi rakam tutuyor. Tüketicilerin hakkını aramasını istiyoruz. Para üstü ödemeyen firma sahiplerini de uyarıyoruz, tüketici hakları ve tüketici hukuku, vergi usul kanuna göre suç işliyorlar. Tüketicinin böyle bir durumda şikâyeti üzerine firmalar ciddi yaptırımla karşılaşacağını bilmeli."

Ya doğru fiyat yazacaklar ya da bozuk para bulunduracaklar

Elektronik ürün satılan bir mağazadan yaptığı alışveriş sonrası benzer bir durumla karşılaştığından bahseden Sıtkı Yılmaz şöyle konuştu:

"Pil şarj aleti aldığımda, 19.90 kuruş denildi. Paramızı ödedik. Para üstü 10 kuruşu istedim. Bozuk para olmadığını belirttiler. Ben de itiraz edip, ürün iadesi talep ettiğimde, iadeyi başka bayiden gerçekleştirebileceklerini söylediler. Ben de tutanak tutmak istediğimi belirttim. Bunun üzerine 10 kuruş para üstü ödendi. Bu vergi kaçırmaya giriyor. Lütfen tüketiciler tutanak tutsun. Tutanaklar tutulduğunda vergi dairesi, ticaret il müdürlüğü ile tüketici hakem heyetine şikâyet edebilirsiniz. Bu bozuk paralar tedavülde var. Ya doğru fiyat yazacaklar ya da bozuk parayı bulunduracaklar. Size para üstü verilmediğinde ya da para üstü vermeyip ürünü iade etmenizi önerdiklerinde tutanak tutup, imzalattırın. Tutanakla kaymakamlıktaki tüketici hakem heyetine yapılan başvuru sonrası şikâyet kabul edilirse firma 10 kuruşu öder. Hakem heyetinden alınan evrakla maddi ve manevi tazminat davası açılabilir. 10 bin liraya kadar maddi ve manevi tazminat davasında kişiler harç ödemiyor. Masraf yapmadan açılabilen davada alınacak kararla firmaya ceza kesilir ayrıca firma tüketiciye de 4-5 bin lira civarında tazminat ödemek zorunda kalır."

Peki piayasada kaç kuruş var?

Kuruş konusu gündeme gelince merak ettik ve piyasada kaç kuruş var onu sorguladık.

2021 yılında 160.836.000 adet basılan 5 kuruş, 2022'de yüzde 62,55 azalışla 60.230.000 adet basıldı. 1 kuruş ise 2021'de 18.720.000 adet basılırken, 2022'de 4.733.000 adete inerek yüzde 75'lik gerileme kaydetmiş oldu.

2018'den 2022'ye kadar geçen beş yılda yalnızca 1 TL ile 50 kuruşun basım adedi arttı.

2018'de 265 milyon 375 bin basılan 1 TL, son beş yılda sırasıyla sırasıyla 296.285.000, 353.646.000, 413.549.998 ve 433.556.000 adet basıldı.

50 kuruşun basım adedi 2018'de 120.070.500'ken, sırasıyla 116.555.000, 151.115.000, 151.852.500 ve 158.028.500 oldu.